دکتور نورالحق نسیمی

  مفهوم دیموکراسی

 دیموكراسی یك واژه جهان شمول بوده كه در زبان فارسی به مردم سالاری یاحكومت مردم ترجمه شده و در فرهنگ ها ی سیاسی ، دیموكراسی را چنین تعریف كرده اند. دیموكراسی یعنی حكومت مردم توسط مردم ومشارکت سیاسی مردم در قدرت سیاسی واقتصادی میباشد. كه این قدرت یا مستقیم توسط خود مردم اعمال می شود ویا توسط نمایندگان انتخابی آن ها كه توسط یك سیستم انتخابی انتخاب می شوند اعمال میگردد.  دانشمندان علم جامعه شناسی گفته اند که دیموكراسی عبارت از حكومت مردم، توسط مردم وبرای مردم است،واین تعریف برای دیموكراسی امروزی پذیرفته شده است. وواژه دیموكراسی از دو كلمه یونانی تركیب شده كه كلمه دیمو به معنی مردم وكراسی نظام یا حكومت معنی میدهد،و میتوان آنرا حكومت  مردم برای مردم نامید. و همه جانبه ترین تعریف دیموكراسی عبارت از حكومت مردم برای مردم است. بعضی اوقات افراد جامعه مفاهیم دیموكراسی وآزادی را به عوض یكدیگر بكار میبرند،وبعضی ها آزادی مطبوعات وآزادی بیان وعقیده را باكار برد دیموكراسی اشتباه میكنند حالانكه آزادی و دیموکراسی چیزی باهم مترادف نیستند. دیموكراسی در حقیقت یك مجموعه از تفكر واصول نظری متشكل از قواعد، قوانین ،اعمال وطرزالعمل های است كه در جریان  تاریخ در جامعه پرخم وپیچ بشری شكل گرفته است.

اولین دیموكرات های جامعه بشری دو هزار وپنجصد سال پیش ازامروز،در شهر آتن یكی از شهرهای یونان باستان بوجود آمدند که طرح نظام مردم سالاری را ریختند وصاحب یک نظام دیموكرات شدند، واین نظام دیموكرات یك نظام باستانی وابتدایی بود كه توسطه یك مجلس (5000) پنج هزار نفری الی (6000) شش هزار نفری رهبری می گردید ورییس مجلس در آن زمان انتخابی بود وآن مجلس حتی مقامات نظامی را انتخاب و مدت وظیفه آنرا تعین ومقرر می نمودند.

دیموكراسی های مدرن امروز تفاوتی كه با دیموكراسی قدیم آتنی و یونانی  دارد این است كه دیموكراسی آتنی ها قوای سه گانه منظم نداشت ،ریس جمهورو صدرعظم انتخابی نداشت وازكابینه محروم بود وارگان خدمات اجتماعی نداشت . زنان وبرده ها حق رأی در دیموكراسی آتنی هایا یونانی ها نداشتند و دیموكراسی امروز دارای رییس جمهور انتخابی، صدر اعظم انتخابی ،پارلمان انتخابی ،كابینه وارگان های خدمات اجتماعی انتخابی با ضمانت قانونی دارند. عمل قانونی شدن آزادی مردم را نهادینه شدن آزادی نیز می گویند وهم میتوان گفت كه ، دیموكراسی عبارت ازنهادینه ساختن آزادی های مردم است. هر قدر دیموكراسی تكامل نماید به همان اندازه آزادی نهادینه میگردد. ودر كشورهای كه در آن نظام دموكراتیك است ، قانون اساسی،آزادی های مردم را ضمانت مینماید ونهادهای تجربه شده تاریخ را مثل:

 شاهی مشروط - جمهوری ریاستی - جمهوری پارلمانی - جمهوری متحده فدرال  بوجود می آورد که دراین نهاد ها حقوق بشر، عدالت اجتماعی ، عدالت قومی، عدالت سیاسی یا مشارکت احزاب در حکومت، عدالت فرهنگی،عدالت اقتصادی متوازن وغیره تضمین میشود، كه در زمان کنونی این نهادها عناصر ضروری برای هر دیموكراسی وهر جامعه دموكراتیك است.