امروز شكل متداول دیموكراسی همان دیموكراسی نمایندگی است كه از جمعیت های کوچک گرفته تا جمعیت های چند صد ملیونی وبیشتر از آن به دیموكراسی نمایندگی روی آورده اند. و دردیموكراسی نمایندگی شهروندان کشور میتوانند مقامات اساسی را مثل رییس جمهور، صدر اعظم،نماینده های پارلمان، والی ، شهردار وغیره را انتخاب نمایند،ووظیفه این ها تصمیم گیری سیاسی، اقتصادی، اداری، ایجاد قوانین واداره كردن برنامه های درآز مدت و کوتاه مدت كه به مفاد عامه مردم باشد میباشد. این مقامات انتخابی كه بر اساس دیموكراسی نمایندگی انتخاب شده به بحث پیرامون موضوعاتی پیش گفته شده باید بپردازند كه این موضوعات به زمان وانرژی خاصی ضرورت دارد، كه اجرای این كار برای اكثریت شهروندان كشور نا ممكن است. در دیموكراسی نمایندگی، انتخاب مقامات بگونه مختلف است بطور مثال در انتخاب شورای ملی برای قانون گذاری کشورهر محل حق انتخاب نماینده را دارد که این میتواندبر اساس فیصدی تعین شده نفوس در قانون انتخابات باشد ،ویا یك سیستم خاص نمایندگی دیگر که هر حزب وتشکل سیاسی بر اساس مجموعه فیصدی آرا آن حزب در سطح كشور در شورای ملی (پارلمان) نماینده بدست می آورد که این سیستم انتخاباتی را سیستم تناسبی گویند که در این نوع انتخابات شورأی ملی (پارلمان) از حالت قومی و ملیتی برآمده شکل مردمی ووطنی (ملی) را به خود می گیرد.
اما انتخاب رییس جمهور، شهر دار (والی) شهر در محلات وشهر ها توسط انتخاب کننده ها می تواند بر اساس معیار پنجاه جمع یک فیصدباحفظ درجه تحصیل در قانون انتخاب معین میشود، تا افراد بی دانش وارد پوست های اداری،سیاسی واقتصادی نشوند. واین نماینده ها بتوانند از عامه مردم نمایندگی نمایند،نه از یک محل ،قوم وزبان مشخص.
چون انتخابات شورای ملی (پارلمان )به سیستم اکثریتی مانند افغانستان که در یک فیصد کشورهای دنیا مروج است یک سیستم عادلانه نبوده وبه نفع اقوام واحزاب تمام نشده وایجادکننده گرایش های قومی وزبانی میشود تا گرایش های مردمی وایجاب میکند ، در قانون انتخابات جدید باید قانون سیستم انتخابات اکثریتی تعدیل وبه قانون سیستم انتخابات تناسبی یا سیستم انتخابات تناسبی ومختلط شود تا جوابگوی جامعه چندزبانی ،چندقومی وچندحزبی ما باشد.
دموکراسی میکانیزم نظام سیاسی :
چون دیموكراسی قبلاً تعریف گریده وحال میتوانیم دیموكراسی را بادرك میكانیزم سیاسی آن بنام نظام سیاسی دیموكرات معرفی کنیم. دیموكراسی حقیقی بدون هر گونه پسوند وپیشوند بوده ودیموكراسی های غیر حقیقی پسوند وپیشوند دارند.
چون دیموكراسی نه با آیدیالوژی ها مخالف است نه با ادیان و نه با اقوام،بلكه دیموكراسی یك میكانیزم سیاسی است كه آزادی انتخاب را برای مردم میدهد، این مردم میتوانند مسلمان باشد،یا هند ویا یک کمونیست و این ها حق آنرا دارند كه زمامدار خود را انتخاب كنند وهدف خدمت گزاری آنرا تعیین نمایند ویا خود انتخاب شوند وکشور را رهبری نمایند،این را گویند دیموکراسی ومیکانیزم نظام سیاسی دموکرات در یک کشور واین نظام دموکرات به آزادی سیاسی و آزادی مدنی نیاز مند است تا حقوق شهروندی در جامعه تأمین شود. روشن است كه اجرا حق و تأمین حقوق انسانی بدون آزادی سیاسی ومدنی نا ممكن است ودیموكراسی است که این آزادی را برای مردم وجامعه انسانی ضمانت میكند، دیموكراسی آزادی انتخاب را به مردم میدهد اما حق نا مزد شدن را در جامعه از هیچ كس هم نمی گیرد. مردم همیشه آرزوی این را دارند كه آزاد باشند و حكومت آله فشار یك شخص ، یك گروه ویا یک قوم نباشد،دولت برای این بوجود می آید كه حقوق مردم را حفظ كند، نه اینكه مردم را از حقوق انسانی و شهروندی شان محروم سازد.
ماهیت رژیم های سیاسی:
طوری که تاریخ شاهد است در افغانستان در دوصد سال اخیر بنا بر استبدادی بودن ماهیت رژیم های سیاسی مقامات رسمی دولتی نه تنها توسط مردم انتخاب نه شدند ، بلكه مقامات به زور سلاح وكودتا ها حكومت را غصب كرده ودر برابر اعمال خویش هیچگاهی خود را در برابر مردم جوابگو احساس نكرده اند. حکام مستبد دولت را یك امر شخصی پذیرفته، وگرایش به طرف شخصی شدن قدرت را یك امر سنتی دانسته، وسیاست را سلطه سنت ها قبول کرده اند.
ودر جامعه ایكه سیاست تحت سلطه سنت هاباشد قدرت سیاسی خود پاسدار گرایش های قبیلوی وقومی بوده ومیباشد ،که این قشر سنتی در برابر تحولات وتغیرات مثبت اجتماعی و سیاسی عكس العمل ، مقاومت و مخالفت نشان داده ومیدهند.