انقلاب گرجستان
الهام بخش همسايگان
در حالي كه گرجستان روزهاي جشن و شادي
بر كناري ادوارد شواردنادزه را پشت سر گذاشته است، كشورهاي همسايه در تب و
تاب بازتاب هاي اين «انقلاب» و تاثير احتمالي آن بر فضاي سياسي خود هستند.
احزاب مخالف در كشورهاي همسايه كه اغلب آن ها داراي حاكماني سرسخت و متهم به
خودرأيي واستبداد هستند، چشم به تفليس دوخته اند تا شايد الگوي گرجستان
راه حلي براي تغيير فضاي سياسي كشورشان ارائه دهد.
رهبران اين حزب معتقدند راهي كه به
سرنگوني حزب حاكم گرجستان منجر شد و با تظاهرات و اجتماع آرام مردم به بهانه تقلب
در انتخابات محقق شد، مي تواند درسي عبرت آموز براي مقام هاي
كشورهاي همسايه و همچنين روزنه اميدي براي مردمان ناراضي اين كشورها باشد.
در منطقه اي كه تقلب در انتخابات
مانند طاعون فراگير شده است، شايد بتوان گفت تحولات روال و روتين مشخصي را دنبال
مي كند: دولتي با نارضايتي عمومي و اتهامات تقلب بر سر كار مي آيد و پس
از آن اعتراضات هدايت شده و آرام مردم به كار آن دولت خاتمه مي دهد.
در آذربايجان، كه هنوز
درگيري هاي خونين پس از انتخابات و بر سر كار آمدن الهام علي اف به دليل
اتهام به تقلب توسط ناظران فراموش نشده است و عوارض و عواقب مشهودي دارد، حزب
مخالف «جبهه خلق» اتفاقات گرجستان را به عنوان «پيروزي در جهت دموكراسي» جشن گرفت.
«عيسي قنبر» كه نامزد انتخابات اخير
آذربايجان بود و معتقد است حق مسلم او را براي رياست جمهوري پايمال كرده اند،
از اعتراضات اخير در گرجستان به عنوان «گامي بزرگ در جهت تحقق انتخابات دموكراتيك
در منطقه» ياد كرده است.
در ارمنستان، همسايه ديگر گرجستان
نيز، داستان به همين شكل است. در آنجا هم كه مشخصا سهم خود را از تخلفات و
رسوايي هاي انتخاباتي منطقه داشته است، حزب مخالف «جبهه عدالت» از تحولات اخير
به عنوان «يك پيروزي براي مردم گرجستان» ياد كرده است.
«استپان دميرچيان» رهبر اين حزب
مي گويد: «اتفاقات اخير در گرجستان تاثير رواني غير قابل انكاري بر ارمنستان
خواهد داشت و دولتمردان نامشروع كشور كه تحت رهبري رئيس جمهور غير قانوني حكومت
مي كنند، مجبور به تجديد نظر خواهند شد.»
در بلاروس نيز احساسات و هيجان مردم
برانگيخته شده است. مخالفان به ستوه آمده اين كشور نيز تهديد كرده اند در
صورتي كه رئيس جمهور الكساندر لوكاشنكو در رفتار سياسي اش تجديد نظر نكند،
آنها نيز به «سناريوي گرجستان» متوسل خواهند شد.
لوكاشنكو با انحلال مجلس در سال 1996
از جانب كشورهاي غربي نيز طرد شد. «بلاروس آزاد»، ائتلاف مخالفان در
بيانيه اي پس از انقلاب گرجستان اعلام كردند: «ما همياري و همبستگي خود را با
نيروهاي طرفدار دموكراسي در گرجستان اعلام مي كنيم و براي استقامت و شجاعت آنها
در جهت دفاع از حقوقشان دعا مي كنيم.
عزم راسخ و پايبندي شما به اصول
دموكراسي الگويي را براي نيروهاي دموكراتيك بلاروس ترسيم خواهد كرد.»در مولداوي
نيز مخالفان از تحولات منطقه به عنوان نشانه اي اميدواركننده ياد
مي كنند. به گفته رسانه هاي اين كشور استعفاي اجباري رهبر گرجستان زنگ
خطري است براي رئيس جمهور كمونيست آن، «ولاديميرورونين».
در بيشتر كشورهاي آسياي ميانه انعكاس
رسانه اي «انقلاب مخملي» گرجستان به اظهارات سرد و بي رنگ و بوي مقامات
اين كشورها محدود شد.
اما در قرقيزستان «توپچوبك
تورگوناليف»، سياستمدار با سابقه و فعال حقوق بشر، از پيروزي مخالفان گرجستان به
عنوان «حركتي الهام بخش براي دموكرات هاي قرقيزستان» ياد كرد. سياستمدار
مخالف ديگر، «اميل علي اف» درباره «بلوغ سياسي» مردم گرجستان سخن گفته و
اقدام شوارد نادزه را در كناره گيري داوطلبانه از قدرت و جلوگيري از
خشونت هاي خونين ستايش كرده است.
در اوكراين نيز مخالفان از دولت
خواسته اند كه «درس گرجستان» را مورد توجه قرار دهند. ناظران بين الملل
اعتقاد دارند فضاي سياسي اوكراين نيز با استانداردهاي دموكراتيك فاصله زيادي دارد.
به گفته الكساندر موروز «اگر مقامات اوكراين مانند رهبران گرجستان با از حد
گذراندن روند موجود باعث برانگيختن خشم بيشتر مردم شوند، سناريوي گرجستان در اين
كشور نيز قابل اجرا خواهد بود.» «ويكتور يوشچنكو»، يكي از نامزدهاي اصلي در
انتخابات رياست جمهوري سال آينده اوكراين نيز مي گويد:
«اتفاقات اخير گرجستان ثابت كرد كه
اگر دولتمردان اوكراين هم قانون اساسي و روند دموكراتيك راي گيري را ناديده
بگيرند، موقعيت تغيير خواهد كرد.»
فعاليت انتخاباتي يوشچنكو توسط
نيروهاي منسوب به دولت و بايكوت رسانه اي بسيار محدود شده است.
به نظر مي آيد هم اكنون
سياستمداران و مردم كشورهاي همسايه گرجستان چشم به تحولات آتي و انتخابات
قريب الوقوع اين كشور دوخته اند تا با محك زدن عيار انقلاب و با
بنيان آن، آينده اي مطلوب براي خود ترسيم كنند.
منبع: بي بي سي
امريکا جای پای خود را در آسيای »يانه
مستجکم می کند
دونالد
رامسفلد روز پنج شنبه براي يك ديدار يك روزه از افغانستان وارد شمال اين كشور
شد. اين چهارمين سفر وزير دفاع آمريكا پس از سقوط رژيم طالبان در افغانستان و
اولين ديدار وي از شمال اين كشور محسوب مي شود. رامسفلد به همراه «زلماي
خليل زاد» سفير جديد آمريكا در افغانستان همچنين با فرماندهان و پرسنل تيم
بازسازي ولايتي انگليس مستقر در شمال ملاقات و گفت وگو كرد. اما يكي از
مهم ترين ديدار هاي وي با ژنرال عبدالرشيد دوستم، رهبر جنبش ملي اسلامي
افغانستان در مزار شريف مركز ولايت بلخ در شمال افغانستان بود.
در اين
ديدار درباره خلع سلاح عمومي و مسئله تحويل سلاح هاي سنگين لشكر هفتم به
فرماندهي دوستم مذاكره شد. در حالي كه «محمد عطا» فرمانده حزب جمعيت اسلامي و لشكر
هشتم در شمال به عنوان رقيب اصلي دوستم در اين منطقه از افغانستان 50 دستگاه تانك،
توپ و زره پوش را در قالب جمع آوري تسليحات سنگين به ارتش افغانستان
تحويل داده، اما ژنرال دوستم فقط سه تانك و زره پوش را واگذار كرده است.
دوستم و عطا در سه ماه گذشته بارها با تبادل آتش سنگين با هم جنگيده اند.
خونين ترين نبرد دو طرف اوايل مهر ماه امسال بود كه دست كم 70 كشته و
ده ها مجروح بر جاي گذاشت. به نظر مي رسد كه ملاحظات دوستم، موضوع
تحركات احتمالي طالبان و نيز علت آغاز برنامه خلع سلاح افغانستان از شمال است. اين
در حالي است كه رامسفلد در واكنش به عدم تمايل دوستم در همكاري با اين برنامه، به
نوعي با وي ابراز همدردي كرد. وي خطاب به سرهنگ «ديكي ديويس»، فرمانده انگليسي تيم
بازسازي ولايتي، در شمال افغانستان گفت كه اين عدم تمايل دوستم را درك
مي كند. وي گفت: «تصور نمي كنم كه موضع دوستم غيرمنطقي باشد.» كالين
پاول، وزير خارجه آمريكا نيز به موازات سفر رامسفلد به افغانستان در بروكسل، اظهار
داشت كه افغانستان هم اكنون به عنوان محل تمركز فعاليت صلح باني ناتو مطرح
است. وي پس از ديدار با وزراي خارجه ناتو گفت كه هم پيمانان اروپايي آمريكا
نيز پذيرفته اند كه افغانستان در اولويت اول صلح باني توسط نيروهاي ناتو
قرار دارد. به نظر مي رسد كه اولين سفر
رامسفلد به شمال افغانستان پس از موفقيت نسبي برنامه خلع سلاح در اين منطقه بسيار
مهم و قابل بررسي است. خاتمه درگيري در منطقه شمال افغانستان، كابل و واشنگتن را
يك قدم به يكپارچه كردن افغانستان و ايجاد يك ارتش ملي قدرتمند نزديك تر
مي كند. اين در حالي است كه افزايش حملات نيروهاي باقيمانده طالبان باعث شده
است كه واشنگتن تلاش هاي خود را براي وسعت بخشيدن به حضور نيروهاي خارجي
افزايش دهد. آمريكايي ها درصدد هستند تا مسئوليت برقراري امنيت را به طور
عمده به نيروهاي خارجي مستقر در افغانستان واگذار كنند. هر چند كه رامسفلد روز
پنج شنبه در كنفرانس خبري خود پس از خاتمه ديدارش از افغانستان خروج
كامل نيروهاي آمريكايي از افغانستان را تكذيب كرد.
• رامسفلد در باكو، تفليس و تاشكند
ديدار از
آذربايجان، گرجستان و ازبكستان از ديگر برنامه هاي سفر رئيس پنتاگون به آسياي
ميانه است. سفر وزير دفاع آمريكا پس از تحولات اخير در دو كشور گرجستان و
آذربايجان واقعه اي است كه بسيار مورد توجه روزنامه ها و
تحليل گران منطقه اي قرار گرفته است.پس از بركناري ادوارد شواردنادزه در
گرجستان اين اولين ديدار يك عضو كابينه بوش از اين كشور به حساب مي آيد.
رامسفلد در گرجستان با اعضاي دولت موقت اين كشور ديدار كرد. تلاش هاي آمريكا
و روسيه براي قرار دادن سياستمداران اين كشور در صف هم پيمانان خود، پس از
كناره گيري رسمي شواردنادزه از قدرت وارد مرحله جديدي شد. روس ها تلاش
مي كنند تا دل رهبران مناطق جدايي طلب گرجستان را به دست آورند و
آمريكايي ها نيز تلاش مي كنند تا به رهبران احتمالي آتي اين كشور نزديك
شوند. مسكو از امكانات و اهرم هاي لازم براي كنترل منطقه و مسير عبور خط لوله
باكو_ تفليس _ جيهان برخوردار است و واشنگتن نيز براي مهار نفوذ روسيه، سعي دارد
حضور نظامي خود را در قفقاز صورت عمل بپوشاند.رامسفلد همچنين درصدد است تا در
ديدار با مقامات جمهوري آذربايجان پيرامون استقرار نيروهاي واكنش سريع آمريكا در
اين جمهوري، حضور بيش از پيش نيروي هاي آذري در عراق و تامين امنيت
طرح هاي انرژي گفت و گو كند. باكو از آن جهت براي آمريكا اهميت
دارد كه اين كشور، تنها كشور اسلامي است كه نيروهاي خود را به عراق اعزام كرده
است. ديدار وزير دفاع آمريكا از ازبكستان را نيز بايد در راستاي
تلاش واشنگتن به منظور ارتقاي حضور نظامي در افغانستان و رقابت با روسيه در اين
زمينه مورد توجه قرار داد. آمريكايي ها توانستند در حمله به افغانستان از
همكاري خوب تاشكند بهره مند شوند و هم اكنون درصدد هستند اين پايگاه خود را
در ازبكستان حفظ كنند.
از روزنامه شرق
بالا
بعدی * صفحة دری * بازگشت