زنان افغانستان ، عبور از فصل سرد

 
ايرنا :  گزارش از وضعيت زنان در افغانستان ، همواره دوران سياه طالبان را تداعي مي کند، دوراني که زنان اين کشور براى پنج سال متمادى در حصار خانه گم وورود آنان به هر عرصه فعاليت سياسي ، اجتماعي ، اقتصادى و فرهنگي "گناه کبيره " ناميده شد.
خبرنگارى نقل مي کرد، در سفر به نقطه اى از افغانستان زني را ديده که پيشاپيش مردش حرکت مي کرده است . با تعجب به تحسين مرد وى پرداخته است که زن را ارجح دانسته و با احترام وى را جلودار ساخته است . اما مرد با خنده تمسخرآميز به اين خبرنگار مي گويد : افغانستان پر از سلاح مرگبار مين است واو تنها به عنوان پيشمرگ من جلودار شده است اين رويداد حکايت ساده از فاجعه و حقيقتي به نام "تحقير زن " در جامعه جنگزده و فقرزده افغانستان به ويژه در دو دهه گذشته است .
اما اين دوران سياه به تدريج در حال رنگ عوض کردن است . در لويه جرگه قانون اساسي افغانستان بيش از يک صد زن حضور فعال و موثرى ايفا کردند.
حضور يک صد زن در جامعه سنتي افغانستان ،در جامعه اى که زن را "پيشمرگ " مردمي داند، اوج يک تحول عميق و ريشه دار است . اينطور نيست ؟
خانم "مسعوده جلال" يک زن افغان در تدارک نامزدى وشرکت فعال براى احرازپست رياست جمهورى آينده افغانستان است و شايد زنان ديگرى نيز به چنين خودباورى رسيده باشندبا سقوط طالبان زنان افغانستان نيز حصار طالبان ساخته خانه را ترک کردند
و در خزاني غم انگيز، بهارى دلانگيز را تجربه کردند. درهاى مدارس ودانشگاه ها به روى آنان گشوده شد، دو زن مقام وزارت دريافت کردند، ميزهاى زنان در ادارات دولتي به آنان بازگردانده شد و دخترکي ۱۴ ساله شکست زنان و پيروزى مقاومت مردم افغانستان را در اولين تصوير تلويزيوني افغانستان پس از طالبان اعلام کرد.
بسيارى از زنان افغانستان اگر چه هنوز هم به دلايلي تاريخي و ريشه داربا محدوديتهاى مضاعفي مواجه هستند؟، اما پايان "فصل سرد" را حس مي کنند.
افغانستان حدود۲۵ ميليون نفر جمعيت دارد که بر اساس آمار غيررسمي ۴۸ درصد آنان را زنان تشکيل مي دهند، اين نيمه پيکره جامعه به تدريج به اين باور مي رسد که در حال بازيابي هويت گم شده خود است و وظيفه اش تنها درحصار خانه محدود و در توليد مثل خلاصه نيست .
آنان اعتراض به اين وضعيت را که مردش مجاز است چند زن اختيار کند،زنان و دخترانشان را کتک بزند، دختر را وادار به ازدواج اجبارى کند و..... آغاز کرده اند و فراتر از آن مردش را نيز قرباني شرايط تلخ و تحميلي !مي داند و نه عامل اين همه بدبختي
"حبيبه سرابي " وزير امور زنان افغانستان در گفت وگويي اختصاصي باخبرنگار ايرنا مي گويد : زن در دوره طالبان از هرگونه حقوق اساسي محروم بود و تحقير، توهين و بي حرمتي در مورد او امرى عادى و روزمره محسوب مي شد.
وى مي افزايد : اگر چه مردان شکنجه و کشته مي شدند، اما زنان فشارهاى بيشترى را در اين دوران متحمل شدند، زيرا آنان مورد ضرب و شتم و تحقيرمضاعف قرار مي گرفتند و اين نوع زيستن حتي از مرگ هم بدتر است .
سرابي اظهار داشت : افغانستان در بيش از دو دهه گذشته دو ميليون نفر که اغلب آنان را مردان تشکيل مي دهد، قرباني داده است و حداقل يک ميليون زن در اين دوره بيوه شدند که تبعات خاص خود را داشته و دارد.
در اين سالها درهاى تعليم و تربيت بر روى دختران بسته شد و زنان درهمه زمينه ها رنج ديدند، سرکوب شدند و جرات اعتراض نداشتند.
اين مقام دولت انتقالي افغانستان گفت : اکنون توقع ما از دولت و واليان ولايات اين است که حقوق زنان مندرج در قانون اساسي جديد کشور را به درستي اجرا کنند، چرا که ما هميشه از اجراى نشدن قانون رنج برده ايم و نه ازنبود قانون .
وى افزود : اجراى مفاد قانون همت عالي مي خواهد و بايد باور کرد که ديگرنمي توان با سنتهاى کهنه ، حقوق زن را زير پا گذاشت .
وی با صراحت اعلام مي کند که يقين دارد تغييرو تحولات عمده اى در راه و اجتناب ناپذير است .
خانم سرابي با عنوان اين مطلب که زنان اکنون بايد براى حق خود تلاش کنند، اظهار داشت : در جريان برنامه ثبت نام براى انتخابات رياست جمهورى آينده افغانستان مشاهده مي شود که قشر زنان کمتر حضور دارند و همين عدم آگاهي زنان تا حد زيادى موجب مردسالارى شده و به آن قوت مي بخشد.
وزير امور زنان افغانستان تاکيد کرد : متاسفانه در جامعه افغانستان هرچه مرد گفت ، همان است در غير اين صورت ممکن است زندگيهاى زيادى از هم پاشيده شود.
وى بالا بودن آمار خودسوزى و خودکشي زنان در ولايات مختلف افغانستان راتاييد کرده و مي گويد : ميزان خودسوزى و خودکشي زنان با گذشته تفاوتي نکرده و نه تنها در جنوب به دليل فشارهاى زياد خانواده و ناامنيها، بلکه درشمال و ديگر ولايات نيز اين روند ادامه و اين پديده شوم نيز ريشه در نظام مردسالارى دارد.
خانم سرابي مي افزايد : در اکثر ولايات به خواسته هاى زنان توجهي نمي شود ومرد تصميم مي گيرد که دختر او چه زماني و با چه کسي ازدواج کند و يکي ازعلل خودسوزى و يا فرار دختران از خانه در آستانه ازدواج اعتراض به همين وضعيت است .
وزير امور زنان افغانستان درباره تلاشها جهت تغيير اين وضعيت گفت : بعيداست بتوان به سرعت بر اين فرهنگ غالب شد، با اين حال کميته اى متشکل ازنمايندگان وزارتخانه هاى امور زنان ، عدليه (دادگسترى ) و داخله (کشور)افغانستان تشکيل شده است و اين کميته بايد موارد نقض حقوق زنان را درولايات مختلف پيگيرى و در مورد حل آن راهکارهايي ارايه کند.
اين مسوول زنان افغانستان بااشاره به درصد بالاى بيسوادى در ميان زنان اين کشور گفت : ۴۸ درصد جمعيت ۲۵ ميليون نفرى افغانستان ۱۲( ميليون نفر)را زنان تشکيل مي دهند که ۸۵ درصد آنها بي سوادند.
مسوول بخش توسعه کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان نيز در اين گفت وگواعلام کرد : فروش زنان و دختران در برخي از نقاط افغانستان همچنان رواج دارد و افکار عمومي اين مناطق به شدت از اين وضعيت رنج مي برد.
"شريفه شهاب" افزود : متاسفانه اين خريد فروش در بسيارى از نقاط رواج دارد و علت عمده آن نيز "ازدواجهاى اجبارى " و "فقر اقتصادى " است ، اماتاکنون تحقيق جامعي در اين باره انجام نشده است .
"صديقه محمدى " دانشجوى رشته پزشکي با اعتقاد به اين مساله که زن افغانستاني در برزخ سنت و مدرنيته گرفتار است ، اظهار داشت : دراين سرزمين حقوق اوليه زنان به رسميت شناخته نمي شود، او مالک کار خود نيست و بسيارى از دختران و زنان به بافتن قالي و گليم مشغولند اما از دسترنج خودهيچ سهمي ندارند.
وى مي گويد : اغلب زنان از ارث محرومند و دريافت مهريه توسط زنان کارى مذموم شمرده مي شود.
اين زن افغانستاني تحصيلکرده اضافه کرد : دختران دراکثرموارد حق انتخاب همسر و تصميم گيرى در مورد زندگي آينده خود را ندارند و تابع بي چون و چراى مرد هستند.
وى افزود : جالبتر اينکه درهمين حال دربسيارى از خانواده هاتحصيل دختران کارى ناپسند است و دختراني مورد تحسين قرار مي گيرند که ناآگاه و يا به !اصطلاح چشم و گوش بسته باشند سازمان ملل متحد نيز در جديدترين گزارش خود درباره حقوق زنان درافغانستان اعلام کرد : به رغم تلاش دولت افغانستان براى تامين حقوق زنان ودختران اين کشور، اين قشر همچنان با نقض حقوق انساني و محروميتهاى شديداجتماعي مواجه است .
در گزارشي که توسط "مانويل سيلوا" سخنگوى دفتر نمايندگي سازمان ملل در افغانستان (يونيما) به نقل از "کوفي عنان " دبيرکل اين سازمان عنوان شد، آمده است : زنان و دختران در افغانستان همچنان در معرض خشونتهاقراردارند.
دبيرکل سازمان ملل مي گويد که وى در حالي اعمال خشونت عليه زنان رامطرح کرده است که گزارشهاى دريافتي از برخي ولايات افغانستان حاکي است که موج تازه اى از خشونت عليه زنان ايجاد شده و خريد و فروش زنان و دختران و به آتش کشيدن مدارس دخترانه از آن جمله است .
عنان افزوده است : حقوق زنان به دلايل مختلف ازجمله عقب ماندگيهاى فرهنگي و سنتها و رسوم حاکم بر جامعه افغانستان مورد هدف قرار گرفته است . در گزارش دبيرکل سازمان ملل از ازدواجهاى اجبارى و پيش از موعد دختران
به عنوان بزرگترين موارد نقض حقوق زنان در افغانستان نام برده شده است .
به موازات نکات منفي به ارث مانده از گذشته افغانستان ، تحول مثبت دروضعيت و سرنوشت اين قشر نيز آغاز شده است و خودنمايي مي کند.
حضور۳۰ تا۴۰ درصدى دختران در کنکور و کلاسهاى درس دانشگاهها، مشارکت زنان در فعاليتهاى سياسي ، اجتماعي ، اقتصادى ، فرهنگي و ادارى از جمله اين نکات مثبت است .
زنان افغانستان با حضورى برجسته در نشست لويه جرگه تصويب قانون اساسي وايستادگي در برابر مفادى از قانون که به زيان آنها بود و اصلاح مواردى درمتن قانوني نشان دادند که مي توانند در آينده نقش آفريني بيشترى در تحولات اين کشور در عرصه هاى گوناگون داشته باشند.
دادگاه خانواده کابل اخيرا از کاهش ميزان طلاق در پايتخت افغانستان خبرداد.
در جديدترين اطلاعات منتشره آمده است : نزاعهاى خانوادگي در طول ماههاى فروردين تا پايان آبان به شدت کاهش يافته و اين دادگاه در اين مدت فقط هشت مورد حکم طلاق را صادر و به ۱۵۰ نزاع خانوادگي رسيدگي کرده است .
اين دادگاه علت اصلي کاهش منازعات خانوادگي را در شهر سه ميليون نفرى کابل، افزايش درآمد خانواده ها، افزايش رفاه اجتماعي و ايجاد زمينه اشتغال زنان و مردان کابلي دانسته است .