تبريک
به مناسبت آغاز کار نهاد
«اقدامات زنان برای عدالت جنسيتی» در دادگاه جنايی بين‌المللی
از سايت ايران امروز
سهيلا وحدتی
روز
۱۳ فوریه امسال، «اقدامات زنان براي عدالت جنسيتي» Women’s Initiatives for Gender Justice در
شهر لاهه (دن‌هاگ) هلند ، در همان شهري که دادگاه جنايي بين المللي قرار دارد،
تاسيس يافت.
اين گروه سابقا با نام "انجمن زنان براي عدالت جنسیتي" Women's Caucus
for Gender Justice فعاليت مي نمود، با تاسيس دادگاه جنايي بين
المللي در هاگ، دور جديدي از فعاليت خود را در نقش يک سازمان «ديده بان جنسيت»
آغاز مي کند. هدف از تاسيس "انجمن زنان براي عدالت جنسیتي" در واقع
تاثيرگذاري بر مصوبه رم Rome Statuteبود که عدالت جنسي و جنسيتي درباره زنان اجرا شود
و يک سري از جنايات عليه زنان نيز جنايات عليه بشريت و جنايات جنگي شمرده شود.
خانم مري رابينسون به عنوان کميسارياي عالي حقوق بشر سازمان ملل متحد به مناسبت
روز جهاني زن در 8 مارس 2000 ضمن تشکر از تلاش هاي اين انجمن، درباره فعاليت هاي
"انجمن زنان براي عدالت جنسیتي" چنين گفته " من تلاش زنان فعال در
" انجمن زنان براي عدالت جنسیتي" را که عليرغم مخالفت شديد بسياري از
نمايندگان حاضر در مذاکرات دادگاه جنايي بين المللي، توانستند با استفاده از تجربه
زنان در جنگ استراتژي هايي را براي مبارزه با تخلفات عليه زنان تعريف کنند و
تجاوز، بردگي جنسي، حاملگي به زور، و ديگر اشکال خشونت جنسيتي و جنسي را در
اساسنامه دادگاه جنايي بين المللي بگنجانند، ستايش مي کنم."
"انجمن زنان براي عدالت جنسيتي" در سال 1997 تاسيس يافت تا نقش فعالي در
دفاع از حقوق زنان در مذاکرات مربوط به دادگاه جنايي بين المللي داشته باشد. اين
زنان با توجه به نگراني ها و مسائل زنان دررابطه با موضوعات مورد مذاکره دراساسنامه
دادگاه جنايي بين المللي، و با درک اين نکته که نمايندگان دولت ها و سازمان هاي
حقوق بشري شرکت کننده در مذاکرات نخواهند توانست زنان را در مذاکرات نمايندگي کنند
و قادربه طرح مسائل مربوط به تخلفات عليه زنان در مذاکرات نخواهند بود، اين انجمن
را تشکيل دادند.
خوشبختانه، تلاش و زحمت فراوان اين زنان، که در مقابل بسياري از نمايندگان – از
نمايندگان واتيکان گرفته تا نمايندگان ايران و عربستان سعودي، و نمايندگان محافظه
کار کشورهايي مثل امريکا – ايستادند و از حق و حقوق زنان دفاع کردند، به ثمر رسيد
وتوانستند تخلفات عليه زنان قانونا در اسناد دادگاه جنايي بين المللي به ثبت
برسانند. مصوبه رم نمونه اي است از مشارکت دادن زنان همپاي مردان در يک موافقتنامه
بين المللي، و در نظر گرفتن شرايط زنان و تخلفات عليه زنان، چه بصورت جنسي و چه
بصورت جنسيتي. تلاش "انجمن زنان براي عدالت جنسیتي" نتايج قابل توجهي را
دربرداشت که از آن جمله مي توان موارد زير را برشمرد:
تجاوز، بردگي جنسي، خودفروشي اجباري، بارداري اجباري، عقيم شدن اجباري، و ديگر
اشکال خشونت جنسي اساسنامه دادگاه جنايي بين المللي بطور مبسوط تجاوز، بردگي
جنسي، خودفروشي اجباري، بارداري اجباري، عقيم شدن اجباري، و ديگر اشکال خشونت جنسي
را به عنوان جنايات جنگي در منازعات منطقه اي و بين المللي و جنايات عليه بشريت بر
مي شمارد. (مواد 8(2)(b)(xxii) و 8(2)(e)(vi) و
7(1)(g))
آزارو قاچاق افزون بر جنايت هاي جنسي و جنسيتي ذکر شده در بالا، آزارنيز در
اساسنامه دادگاه جنايي بين المللي به عنوان جنايت عليه بشريت آمده است و مشخصا
براي اولين بار جنسيت را به عنوان مبناي آزار بر مي شمارد. اساسنامه دادگاه جنايي
بين المللي همچنين قاچاق زنان را به عنوان جنايتي عليه بشريت در ميان جنايات برده
سازي انسان ها عنوان مي کند. (مواد 7(1)(h) و 7(1)(c) و
7(2)(c) )
نسل کُشي اساسنامه دادگاه تعريف نسل کشي را که در کنوانسيون نسل کشي آمده
است، اقتباس کرده است. اما در مذاکراتي که در رم انجام شد، اکنون عبارت مبسوطي
درباره برشمردن تجاوز و ديگر اشکال خشونت جنسي به عنوان نسل کشي در اساسنامه
دادگاه وجود دارد. (ماده 6)
عدم تبعيض اساسنامه بطور مشخص اعلان مي دارد که تفسير و اجراي قانون بايستي
که بدن تبعيض بر هيچ اساسي، از جمله جنس، باشد. (ماده 21)
تشويق به مشارکت و حمايت از شاهدين دادگاه مسئوليت گسترده اي در زمينه
امنيت جسمي و رواني، شان انساني و حريم خصوصي قربانيان و شاهدين دارد و بايستي که
سن، جنس، سلامت و نوع جنايت را در نظر بگيرد. دادگاه مي تواند از شهادت از طريق
دوربين و وسايل الکترونيکي به اين منظور استفاده کند. دادستان موظف است که اين
ملاحظات را در مراحل تحقيق و دادگاه در نظربگيرد. (ماده 68)
واحد قربانيان شاهد ماجرا اساسنامه تشکيل واحد ويژه شاهديني که خود قرباني
ماجرا نيز بوده اند، را در نظر گرفته و حمايت از آنها و مشاوره ها و کمک هاي لازم
و ديگر مخاطرات مربوط به شهادت آنها از اين طريق در نظر گرفته مي شود. (ماده 43)
مشارکت قربانيان و بازماندگان اساسنامه بطور مبسوط حق بازماندگان را در
مشارکت در جريان دادگاه، بطور فردي يا از طريق نمايندگان خود با ارائه نظرات و
نگراني هاي خود در دفاع از منافع خود، به رسميت مي شناسد. (ماده 68(3))
جبران خسارات اساسنامه توانايي
دادگاه را بطور اصولي، و در برخي موارد، با پرداخت پاداش و يا در مورد قربانيان،
با پرداخت خسارت و فراهم کردن امکان توانمندسازي مد نظر دارد. (ماده 36(8) (a)(iii))
حضور زنان در دادگاه اساسنامه نياز به "حضور قاضي هاي زن و مرد به
ميزان مناسب" را عنوان مي کند و همين نياز را در انتخاب زن ومرد در هيئت
دادستاني و ديگر نهادهاي دادگاه مطرح مي کند.
استفاده از نظر متخصصين حقوقي درمسائل مربوط به خشونت عليه زنان اساسنامه
بيان مي دارد که در انتخاب قاضي ها، هيئت دادستاني و ديگر افراد فعال دادگاه، نياز
به متخصصين حقوقي در مسائل مربوط به خشونت عليه زنان و کودکان بايد در نظر گرفته
شود. «انجمن زنان براي عدالت جنسيتي» با اصرار به جدي بودن جنايات عليه زنان، نياز
به حضور متخصصين را در هر مرحله به منظور پيگرد کافي جنايت مطرح کرده و نيز اين
نکته را بيان داشته که چنين تخصصي لزوما به جنس فرد بستگي ندارد و هر دو جنس زن و
مرد مي توانند چنين تخصصي را تامين کنند. (مواد 44(2) و 36(8) )
استفاده از نظر مشاورين حقوقي درامور خشونت جنسي و جنسيتي دادستان بايستي
که مشاوريني در زمينه مسائل مشخص، از جمله خشونت جنسي و جنسيتي، داشته باشد. اين
نکته با اهميتي است که مي تواند تضمين کند که جنايات جنسيتي آنچنان که بايد مورد
تحقيق و محاکمه قرار مي گيرند و قربانيان و شاهدين ماجرا مورد حمايت لازم قرار مي
گيرند. (ماده 42(9))
با موفقيت اين زنان در تصريح تخلفات عليه زنان در مصوبه رم و پس از تشکيل دادگاه
جنايي بين المللي، انگيزه وجودي "انجمن زنان براي عدالت جنسیتي" پايان
يافت. از اين رو، اين زنان نهاد «اقدامات زنان براي عدالت جنسيتي» را بنيان
نهادند.
اهداف اين نهاد چنين عنوان شده است:
· نظارت بر روند امور در دادگاه جنايي بين
المللي از نگاه جنسيتي به منظور تامين عدالت جنسي در اساسنامه اين دادگاه در تمامي
مراحل؛
· تامين امکانات لازم براي دادگاه چنانچه
دادگاه قادر باشد تخلفات عليه زنان را رسيدگي کرده و خسارت هاي وارده به زنان را
جبران نمايد؛
· فراهم آوردن گروهي از متخصصين مسائل خشونت
جنسي و جنسيتي، و قربانيان و شاهدین ومشارکت برابر زن و مرد در زمينه هاي نهادي
براي کمک به تلاش هاي دادگاه در اين زمينه؛
· پيوند و همياري با گروه هاي حقوق بشرزنان
در سراسر جهان به منظور گسترش آگاهي از وجود دادگاه جنايي بين المللي وهمياري در
بررسي راه هاي کمک به قربانيان زن در دادگاه براي دستيابي به عدالت؛
· حمايت، تشويق و کمک به اقدامات زنان و نيز
گروه هاي زنان در اين مناطق براي مشارکت در امور فراگيري و آموزش در باره موضوعات
مربوط به جنسيت وقوانين و کارکرد عدالت بين المللي.
گروه «اقدامات زنان براي عدالت جنسيتي» از همه افراد و گروه وسازمان هايي که از
"انجمن زنان براي عدالت جنسي" حمايت ميکرده اند، خواسته است که به حمايت
خود از«اقدامات زنان براي عدالت جنسي» ادامه دهند.
با سپاس از زحمات بس با ارزش اين زنان، و با آرزوي موفقيت براي آنان، و تبريک به
نهاد «اقدامات زنان براي عدالت جنسي» .
--------------------
منابع:
www.iccwomen.org
www.wluml.org
http://www.un.org/law/icc
بالا
بعدی * صفحة دری * بازگشت