نسل دومی های القاعده
ازروزنامه شرق
حتي با وجود اين كه «اسامه بن
لادن» هنوز زنده است و آزادانه به فعاليت هاي خويش ادامه مي دهد شبكه
تروريستي القاعده احتمالاً در حال گزينش و انتصاب رهبران جوان جديدي است كه در
آينده بتوانند اهداف مورد نظر رهبران سالخورده شان را جامه عمل بپوشانند.
برخي كارشناسان با اندكي ملاحظه و تدبير، نسل جديد رهبران القاعده را نسل آتي
تروريسم مي نامند. گمان مي رود كه اين افراد، وظيفه هماهنگي و اجراي موج
جديد حملات تروريستي در عراق، عربستان سعودي و روسيه را برعهده داشته باشند. «ابومصعب
زرقاوي» مظنون اصلي انفجارهاي هفته گذشته در بغداد فقط ۳۷ سال دارد. بيشتر افرادي
كه جزو نسل جديد رهبران القاعده محسوب مي شوند از شخصيت كاريزماتيك «بن لادن»
براي اجراي منويات خويش الهام مي گيرند اما در عين حال هرگز خود را ملزم به
اجراي فرامين و دستورات او نمي دانند. بيشتر آنها در كمپ هاي ويژه
القاعده در افغانستان آموزش ديده اند. بيشتر آنها به قدري پارسا و مطيع
دستورات مذهبي هستند كه كل آيات قرآن را از حفظ دارند. آنها به لحاظ تحصيلات
آكادميك و حوزه اي در مدارجي بالاتر از پيشينيان شان هستند و چنانچه خط
فكري نسبتاً مستقل آنها را نيز در نظر بگيريم خواهيم ديد كه كنترل و سركوب آنها به
مراتب مشكل تر خواهد بود.
به اعتقاد مقامات دولتي افغان و كارشناسان خارجي ترور، ظهور نسل جديد رهبران
القاعده را مي توان نتيجه توأمان موفقيت در پيگيري جنگ با ترور و
برنامه ريزي «بن لادن» براي آينده قلمداد كرد. حدود دو سوم رهبران اصلي
القاعده از زمان وقوع حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در آمريكا دستگير يا كشته
شده اند. به گفته اين منابع، هم اكنون هيچ شكي وجود ندارد كه «بن لادن» و
ساير اعضاي رده بالاي شبكه تروريستي اش در خفا به سر مي برند و از اين
رو قادر به برقراري ارتباطات لازم با پيروانشان نيستند. اما آنها در عين حال
معتقدند كه «بن لادن» از احتمال وقوع چنين وضعيتي كاملاً آگاهي داشته است. يك مقام
بلندپايه اطلاعاتي در اين باره مي گويد: «چيزي كه شما به آن اشاره داريد نسل
دوم يا سوم رهبران القاعده است اما يقيناً اين نسل را بايد نسلي جانشين قلمداد
كرد.» وي در ادامه مي افزايد: «در جريان يك شورش- كه من شخصاً اين اصطلاح را
براي اشاره به فعاليت هاي خرابكارانه القاعده مي پسندم و به كار
مي برم- شما همواره بايد برنامه هايي را طراحي و اجرا كنيد كه موجوديت
كل شبكه تان را در آينده حفظ كند. هر لحظه امكان دارد كه رهبرانتان را از دست
بدهيد زيرا با يك دشمن قويتر از خود در حال جنگ هستيد.»
رهبران جديد القاعده همه يك نسل از «بن لادن» جوانتر هستند. «ابومصعب زرقاوي» تبعه
اردن متهم به هماهنگي حملات انتحاري هفته گذشته در بغداد است كه بر اثر آنها حدود
۱۰۰ عراقي كشته و ده ها تن ديگر زخمي شدند. گفته مي شود كه «زرقاوي» در
اواخر دهه ۱۹۸۰، زماني كه فقط ۲۰ سال داشت، به افغانستان عزيمت كرد. وي در سال
۱۹۹۲ به زادگاهش (اردن) بازگشت و بنا بر گزارش هاي موجود درصدد برآمد تا نظام
سلطنتي كشورش را سرنگون سازد. وي هفت سال زنداني شد و ظاهراً كل قرآن را در مدت
حضور خود در زندان حفظ كرد- كاري كه بسياري از رهبران جديد القاعده انجام
داده اند. «ابو وليد» متولد عربستان بنا بر اظهارات منابع اطلاعاتي آمريكا و
روسيه متهم به ايفاي نقش رهبري در جنبش مقاومت چچن است. آنها گمان مي كنند كه
اين تبعه سعودي نقش اصلي را در حمله انتحاري هفته گذشته در متروي مسكو كه به كشته
شدن حدود ۴۰ نفر انجاميد بر عهده داشته است. او نيز مانند بسياري از همتايان مبارز
خويش در افغانستان آموزش ديده و در زمينه كار با مواد منفجره تخصص پيدا كرده است.
«عبدالعزيز المقرن» تبعه سعودي مظنون اصلي حملات انتحاري ماه هاي مه و نوامبر
۲۰۰۳ در عربستان است كه در مجموع به كشته شدن بيش از ۵۳ نفر، از جمله ۹ آمريكايي،
انجاميد. «المقرن» نيز تقريباً حائز همان ويژگي هايي است كه پيشتر براي ساير
رهبران جديد القاعده ذكر شد. وي كه دهه چهارم عمر خويش را سپري مي كند زماني
كه تنها ۱۷ سال داشت براي فراگيري آموزش هاي لازم به افغانستان عزيمت كرد و
بعدها براي جنگ در جبهه هاي بوسني به ساير همرزمانش پيوست. او نيز مدتي را در
زادگاهش (عربستان) در زندان به سر برد همان جا بود كه توانست كل آيات قرآن را حفظ
كند. جنگجويان جديد القاعده شايد به اندازه همتايان پيشين شان- يعني مبارزيني
كه از اوايل دهه ۱۹۸۰ به اين سو براي جنگ با نيروهاي اشغالگر (ارتش سرخ) دوشادوش
«بن لادن» به افغانستان عزيمت كردند- پويا و پرهياهو نباشند. به عنوان مثال، حملات
اخير القاعده هرگز به لحاظ پيچيدگي و ظرافت در حد و اندازه هاي حملات ۱۱
سپتامبر نيست.
اما به نظر مي رسد كه مبارزين جوان القاعده كه جانشين نسل قبلي نيروهاي جهادي
شده اند لااقل به لحاظ تعصبات مذهبي در حد و اندازه هاي آنها بوده و به
لحاظ تحصيلات آكادميك، آشنايي با علوم كامپيوتر و قدرت سازماندهي حملات حتي از
آنها بهتر باشند.
پنجشنبه گذشته، مقامات آمريكايي جايزه تعيين شده براي تحويل زنده يا مرده «زرقاوي»
را به ۱۰ ميليون دلار افزايش دادند. اواسط هفته گذشته، مقامات دولتي آمريكا متن
نامه مهمي را فاش كردند كه ظاهراً در آن «زرقاوي» جزئيات كاملي از برنامه هاي
خرابكارانه خويش در عراق را براي رهبران القاعده تشريح كرده است. به گفته اين
مقامات و كارشناسان، همه اين جبهه ها- به ويژه عراق و چچن، بلكه حتي عربستان
سعودي- بخشي از استراتژي كلي القاعده محسوب مي شوند. حملات اخير القاعده هرگز
در حد و اندازه هاي عمليات بزرگي همچون حملات ۱۱ سپتامبر نبوده اند اما
يقيناً هدف از طراحي و اجراي آنها را مي توان ضربه زدن به منافع غرب در هر
جاي ممكن قلمداد كرد.
اين حملات همچنين نشان مي دهند كه القاعده چگونه طي دهه گذشته با تمركز بر
روي برنامه هاي ايدئولوژيك و دوري جستن از برنامه هاي كنترل و فرماندهي
صرف، پاي در مسير رشد و ترقي گذاشته است. «هافمن» در اين باره مي گويد: «براي
اولين بار شاهد حضور عيني رهبران و اعضاي اين شبكه در عراق هستيم.» وي در
ادامه مي افزايد: «چيزي كه همگان در عراق شاهد آن هستند اصلاً با سوابق پيشين
القاعده قابل مقايسه نيست: آنها قصد دارند با هر فرد يا گروهي كه در راستاي اهداف
آنها گام بر مي دارد متحد شوند و در اين راه حتي از ائتلاف با نيروهاي بعثي
نيز ابايي ندارند، اما يقيناً آنها پس از رسيدن به اهدافشان از تمامي متحدين
موقتشان جدا خواهند شد.» اين مقام اطلاعاتي در پايان با تأكيد بر صحت يك فرضيه
قديمي مي گويد: «[بن لادن] قصد دارد آمريكايي ها و تمامي افرادي كه از
آمريكايي ها حمايت مي كنند را به قتل برساند. يقيناً آنها در اين راه از
هيچ كوششي فروگذار نخواهند كرد.»
منبع:
كريستين ساينس مانيتور
بالا
بعدی * صفحة دری * بازگشت