گرجستان در آستانه جنگ
داخلي
از همشهری
بحران سياسي گرجستان كه پس از انتخابات پارلماني اين كشور در
روز يازدهم آبان ماه آغاز شده ديروز شدت بيشتري گرفت به طوري كه ادوارد شوارد
نادزه رئيس جمهور اين كشور اعلام كرد گرجستان در آستانه جنگ داخلي قرار گرفته
است.
به گزارش خبرگزاري ها از تفليس اگرچه شمارش انتخابات پارلماني دو هفته گذشته
گرجستان هنوز پايان نيافته اما نتايج اوليه حاكي از پيروزي جناح شوارد نادزه است.
با اين حال احزاب مخالف دولت گرجستان بلافاصله پس از رأي گيري دولت گرجستان
را متهم به تقلب در اين انتخابات كردند و با برگزاري تظاهرات خواستار استعفاي
رئيس جمهور شدند. همچنين ناظران غربي نيز انتخابات اخير گرجستان را مسخره
اعلام كرده اند.
طي روزهاي اخير با شدت گرفتن تظاهرات و اعتراضات مخالفان شوارد نادزه، دولت
گرجستان نيز براي جلب حمايت همسايگان اين كشور و نيز كشورهاي اروپايي و امريكا
تلاش هايي را انجام داد.
پس از آن كه در روز پنج شنبه ميخائيل ساكاشيويلي رهبر حزب مخالف كه اعتراضات
اخير را نيز رهبري مي كند، از تمامي مردم گرجستان خواست روز جمعه براي اعتراض
در جلو ساختمان مجلس تجمع كنند وضعيت تا حد زيادي تغيير كرد. ساكاشيويلي در پيام
خود به مردم گرجستان تصريح كرد «روزي فرا رسيده كه هيچ كس نمي تواند
بي تفاوت بماند، الان زمان تغيير اين دولت از طريق مسالمت آميز فرا
رسيده است. ما مي خواهيم بدون خونريزي دولت را عوض كنيم پس همه ما بايد فردا
(روز جمعه) در تجمع شركت كنيم.»
بدنبال اين درخواست رهبر مخالفان از مردم، شوارد نادزه، رئيس جمهور گرجستان
نيز روز جمعه در يك نطق تلويزيوني با هشدار به اين كه گرجستان در آستانه جنگ داخلي
قرار گرفته ضمن تأكيد بر عدم استعفاي خود از مردم خواست تا از خانه هايشان
بيرون نيايند.
وي افزود: «من از همه مي خواهم كه به نام كشور آرام باشند و بازيچه ديگران
نشوند. همه مخالف رويارويي هستند. من هشدار مي دهم كه اين وضعيت خطرناك است.»
شواردنادزه همچنين با اشاره به اين كه حاضر است به خاطر گرجستان و به منظور
جلوگيري از جنگ داخلي با هر كسي ديدار كند گفت «من استعفا نمي دهم. از
نظر من استعفا در اين زمان غيرمسئولانه است.وقتي زمانش برسد من خودم خواهم رفت.
اما اكنون در اين شرايط بي اعتمادي، رفتني در كار نيست.»
رئيس جمهور گرجستان با تصريح بر اين كه او رئيس جمهور قانوني است و براي
جلوگيري از تفرقه بين مردم و شروع جنگ داخلي طبق قانون اساسي هر كاري را خواهد كرد
افزود: «امروز ارتش آماده است تا براي كشور هركاري انجام دهد.»
در همين حال ديروز «اصلان آبشيدز» رئيس قدرتمند يكي از مناطق خودمختار گرجستان كه
در بحران اخير از شوارد نادزه حمايت كرده ديروز به عنوان نماينده ويژه
رئيس جمهور گرجستان به مسكو رفت و با ايگور ايوانف وزير امور خارجه روسيه
درخصوص بحران اخير گفت وگو كرد.
همچنين تشديد بحران سياسي گرجستان موجب نگراني سرمايه گذاران غربي شده است كه
سرگرم احداث خط لوله نفت باكو - جيهان از طريق خاك گرجستان هستند.
بررسي موقعيت ادوارد شواردنادزه در
گرجستان
ديگر او را نمي خواهند
يك دهه پيش وزير خارجه مونقر اي شوروي و از طراحان
پروستريكاي ميخائيل گورباچف با وعده دمكراسي و توسعه به گرجستان رفت. اكنون ۱۰ سال
از آن زمان مي گذرد و در همان جايي كه مردم ورود شواردنادزه به قدرت را
جشن گرفته بودند، هزاران نفر چند روزي است كه بست نشسته و نه تنها خواستار
استعفاي او و همه اطرافيانش هستند بلكه به انتظار زندان رفتن آنها را نيز
مي كشند.
يك دهه از استقلال گرجستان مي گذرد و هيچيك از وعده ها
عملي نشده، وضعيت زندگي روزمره مردم با گذشته و چه در مقايسه با همسايگان بسيار
نامناسب است و مردم شواردنادزه را مسئول اين وضعيت مي دانند. اوست كه نتوانست
كشور را از درگيري، بحران برق و فساد و فقر نجات دهد. دو هفته پيش شواردنادزه يك
وعده ديگر داد و آن برگزاري انتخابات دمكراتيك و منصفانه پارلماني بود. اما
به نظر مي رسد كه اين وعده هم عملي نشد؛ چراكه علي رغم
نظرسنجي هاي پيش از انتخابات كه حاكي از پيروزي مخالفان بود، كميته انتخابات
در نيمه كار شمارش آرا گفت كه احزاب طرفدار رئيس جمهور در صدر هستند. مخالفان
كه پيش از انتخابات هم نسبت به برگزاري عادلانه آن خوش بيني نبودند خشمگين
شدند و از آن زمان هزاران نفر در خيابان هاي تفليس در حمايت از مخالفان و در
اعتراض به شيوه برگزاري انتخابات تظاهرات و تجمعات روزانه برگزار كردند.
آخرين نتايج اعلام شده انتخابات حاكي از پيشتازي حزب «احياء» به رهبري اصلان
آبا شيدز رهبر منطقه خودمختار آجارياي گرجستان و از متحدان شواردنادزه و همچنين
حزب سياسي رئيس جمهور با نام گرجستان جديد بود. ناظران بين المللي
مخدوش بودن انتخابات و تخلف در آن را تاييد كرده اند و اين تخلفات را در
منطقه آجاريا قابل توجه دانسته اند.
در اين منطقه حزب احياء كه چندان محبوبيتي ندارد، ۹۵ درصد آرا را به نام خود از
صندوق بيرون آورده است.
شواردنادزه براي حفظ قدرت بعد از پايان دوران رياست جمهوري اش در سال
۲۰۰۵ به اكثريت پارلمان نياز دارد.
اين فقط گرجستاني ها نيستند كه درباره شواردنادزه تغيير عقيده
داده اند.وي زماني براي غرب ارزشمندترين دارايي گرجستان به شمار
مي آمد.
وعده هاي او براي اصلاحات با ميلياردها دلار كمك خارجي حمايت مي شد.
اما امروز گرجستان ديگر بزرگترين دريافت كننده سرانه كمك هاي واشنگتن
نيست و شواردنادزه هم ديگر فرد موردعلاقه غرب نيست.در نيمه ۱۹۹۰ او در خارج از
كشورش اصلاح طلبي به حساب مي آمد كه ثبات و دمكراسي را به كشور
آورده بود. اما اكنون رهبري ضعيف به شمار مي آيد كه براي حل مشكل فساد
در گرجستان كاري نمي تواند بكند و نمي خواهد قدرت را به جانشيني واگذار
كند كه گرجستان را به سوي آينده اي بهتر رهبري كند.
شواردنادزه كه اكنون براي باقي ماندن در قدرت با درماندگي به هر دري
مي زند در گذشته از مقامات كا.گ.ب و حزب كمونيست بود. او در سال ۱۹۴۶ به حزب كمونيست
پيوست و با طي مدارج ترقي درون حزب در سال ۱۹۷۲ رهبر حزب كمونيست گرجستان شد. او
به عنوان وزير خارجه شوروي در سال هاي ۱۹۸۵ و ۱۹۹۰، در متن تحول سياست
خارجي شوروي قرارداشت.
در سال ۱۹۹۲ از مسكو به تفليس رفت و رهبري كشور را در اوج هرج و مرج و
ناآرامي هاي بعد از استقلال بدست گرفت. در آن روزها از او همچون قهرمان در
گرجستان استقبال شد و در سال ۱۹۹۵ به رياست جمهوري انتخاب و ۵ سال بعد در
انتخاباتي در مقام خود ابقا شد.گرجستان نسبت به جمهوري هاي همسايه ديگر
دمكراتيك تر است و حداقل پارلمان وشوراهايي غير تشريفاتي وموثر دارد گرجستان
با بيش از ۵ ميليون نفر جمعيت، ۹ منطقه، ۹ شهر و دو جمهوري خودمختار، نظامي جمهوري
دارد. رئيس جمهور براي يك دوره پنج ساله انتخاب مي شود. پارلمان
گرجستان ۲۳۵ كرسي دارد كه اعضاي آن هر چهارسال يك بار انتخاب مي شوند.گرجستان
كه از پيامدهاي جنبش هاي جدايي طلب آبخازيا در امان نبوده است،در سال
۱۹۹۵ كم كم روي آرامش ديد. حكومت گرجستان به شدت متمركز است. به غيراز
دو منطقه خودمختار آبخازيا و آجاريا بخش عمده قدرت و اختيارات در تفليس متمركز
است.
شواردنادزه بعد از جان به دربردن از دو سوءقصد در دولت ۱۹۹۵ و فوريه ۱۹۹۸ كه
توسط مخالفان اصلاحات انجام شد، برنامه اصلاحات را اعلام و به طور جدي پيگيري
كرد. او در انتخاباتي كه در نوامبر سال ۱۹۹۵ برگزار شد و آزادترين و
منصفانه ترين انتخابات قفقاز و آسياي مركزي لقب گرفت به رياست جمهوري
رسيد.
از ۱۱ حزبي كه در اين كشور فعاليت دارند چهار حزب دولتي و هفت حزب مخالف هستند.
حزب دمكراتيك ملي از عمده ترين احزاب مخالف پارلمان است.اقتصاد گرجستان در ۱۰
سال دوران حكومت شواردنادزه دستاوردهاي بسياري داشته است. او با همكاري با نهادهاي
بين المللي چون صندوق بين المللي پول و بانك جهاني همواره بر اصلاحات در
نظام اقتصادي كشور تأكيد مي كرد. كاهش ميزان تورم، تحقق اهداف صندوق
بين المللي پول، ثابت نگاه داشتن پول ملي و آماده شدن براي دور دوم
مذاكرات براي ورود به سازمان تجارت جهاني ازجمله اين دستاوردهاست. اما اين كشور
همچنان فقير است و فساد اقتصادي همچنان به عنوان بزرگترين مشكل در راه توسعه
آن باقي مانده است.
شواردنادزه ۷۵ ساله كه برخي ادعا مي كنند جنگ سردرا خود او پايان داده و
اروپاي مركزي را او آزاد كرده، آلمان را او متحد كرده و شوروي را هم او دمكراتيزه
نموده است، در مبارزه با فساد و ريشه كني آن در كشورش ناتوان بوده است
قانون اساسي گرجستان شواردنادزه را از شركت در انتخابات
رياست جمهوري سال ۲۰۰۵ منع مي كند؛ اما او اميدوار بود كه با حضور
متحدانش در اكثريت كرسي هاي پارلمان همچنان مرد قدرتمند گرجستان باقي بماند.
در انتخابات اخير رقيب و شايد جانشيني قدرتمند براي او ظهور كرد.حزب مخالف جنبش
ملي كه در گرجستان محبوبيت بالايي دارد حتي در نتايج رسمي كه بوي تقلب از آن به
مشام مي رسيد سومين حزبي بود كه بيشترين راي را از آن خود كرد. رهبر آن
«ميخائيل ساكاشويلي» وكيل تحصيل كرده آمريكا و رئيس شوراي شهر تفليس است. در
سال ۲۰۰۱ او از سمت خود به عنوان وزير دادگستري استعفا كرد و گفت كه ديگر
نمي خواهد بخشي از تيم فساد رئيس جمهور گرجستان باشد. از آن زمان او به
صريح ترين و تندترين مخالف شواردنادزه تبديل شد.
او اخيرا درباره شواردنادزه گفت: اين خيلي غم انگيز است. كسي با اين قدرت
كاريزماتيك و چهره اي شناخته شده كه مي توانست پدر يك ملت جديد
باشد، به يك نيمه ديكتاتور منفور تبديل شده كه مردم خودش هم از آن نااميد
شده اند.
ساكاشويلي در يكي از تجمعات هفته گذشته در ميان هزاران نفر كه برايش هورا
مي كشيدند به رئيس جمهور التيماتوم داد كه يا شكست ائتلاف دولتي در
انتخابات را بپذيرد و يا استعفا كند.
در روزهاي اخير به دستور دولت گرجستان خيابان هاي پايتخت پر از نظاميان
و نيروي پليس ضدشورش و حتي چند تانك شده است. اتوبوس هايي كه صدها تن از
مخالفان را به پايتخت مي آورد در دروازه هاي شهر متوقف شده اند.
شواردنادزه در يك نطق تلويزيوني نسبت به جنگ داخلي هشدار داد و گفت كه آماده است
با مخالفان گفت وگو كند اما از پيروزي آنها و شكست خود حرفي نزد.
مردم ۲۴ ساعته در خيابان ها هستند و به سخنراني گوش مي دهند و فريادزنان
از شواردنادزه مي خواهند كه قدرت را ترك كند. ۱۲۰ نفر از
تظاهرات كنندگان دست به اعتصاب غذا زده اند.
هر روز كه مي گذرد لحن دو طرف تندتر مي شود. وزير دفاع گرجستان اخيرا
هشدار داد كه اوضاع واقعا از كنترل خارج شده است.
نشست روز يكشنبه شواردنادزه با مخالفان با شكست روبه رو شد زيرا گفته
مي شود كه ساكا شويلي به شواردنادزه گفته است كه ممكن است به سرنوشت نيكلاي
چائوشسكو ديكتاتور روماني دچار شود كه در سال ۱۹۸۹ بعد از شورش هاي خياباني
اندكي بعد از كناره گيري از قدرت اعدام شد.
شواردنادزه از اين سخن به خشم آمده و تاكيد كرده كه ديگر با ساكاشويلي
هم كلام نخواهد شد. ساكاشويلي بعد از ديدار با شواردنادزه به خبرنگاران گفت:
به او گفتم كه با اين كار به ايجاد يك انقلاب دامن مي زند.
شواردنادزه هم در يك نطق تلويزيوني گفت: گرجستان هرگز يك رئيس جمهور بزدل
نخواهد داشت. اما آنها هنوز مردم ما هستند چه مخالف باشند و چه نباشند گرجستان كه
ميان درياي سياه و تركيه واقع شده همواره موقعيت ژئوپلتيك مهمي داشته است. اين
كشور رفته رفته به دروازه اي از درياي سياه به سوي قفقاز تبديل مي شود و
اكنون نيز نقش منطقه اي حائل ميان روسيه و تركيه دارد. گرجستان همواره
رابطه اي نزديك با روسيه داشته و همزمان غرب را نيز از خود خشنود نگاه داشته
است.
آمريكا در مقابل استفاده از خاك گرجستان به عنوان پايگاه نظامي و گذرگاهي مهم
كمك هاي مالي و غيرمالي و نظامي دراختيار تفليس قرار مي دهد.
ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه يكشنبه گذشته با شواردنادزه تماس گرفت و
گفت: مانند هميشه شما راه حلي پيدا مي كنيد و ثبات را به كشور
بازمي گردانيد.
او وعده داد كه كرملين هركار لازم باشد براي كمك به حل اين بحران مي كند.
شواردنادزه دو روز بعد در يك نشست دوساعته با سفير آمريكا در تفليس نيز
گفت وگو كرد.
شواردنادزه در يك نطق تلويزيوني گفت: اگر مردم مرا نخواهند مي روم.شايد اين
يكي از وعده هايي باشد كه او بالاخره مجبور به عمل كردن به آن شود.
بالا
بعدی * صفحة دری * بازگشت