گزارش روزنامهً شرق از کابل
اعضای لويه جرگه :
فقط اسلام می
خواهيم
كابل پايتخت پريروز كمونيست ها
و مركز قدرت نمايي ديروز طالبان در آستانه برگزاري اجلاس لويه جرگه به صورت
ضمني در وضعيت فوق العاده قرار دارد ولي اوضاع كاملاً عادي است.
حيات اقتصادي اجتماعي كابل اندكي پس از اذان صبح آغاز مي شود و بي اغراق
نيم ساعت بعد از اذان فرياد دست فروش هايي كه كالاي خود را عرضه
كرده اند و مشتري مي طلبند بلند است.
كابل فقير، ويران و خاك آلود و آلوده به شدت زنده است و حتي در ميانه
فقير ترين محلاتي كه آثار گلوله ها در ويراني جنگ خودنمايي مي كند
موج يك زندگي بسيار بسيار فعال و سرزنده چشم هر بيننده غير افغان را پر
مي كند.
در همه محله ها پير و جوان، مرد و زن و فقير و غني با جوشش چشمگيري در تكاپو
هستند.
در آستانه برگزاري اجلاس لويه جرگه حضور نيروهاي نظامي بين الملل و به
ويژه آمريكايي در شهر بيشتر خودنمايي مي كند.
نيروهاي ايساف با آرايش سه خودرو كه
يكي از آنها تيربار بزرگي را حمل مي كند در شهر در حال رفت و آمد هستند.
تشخيص تفاوت بين نيروهاي ايساف و كاروان نظاميان آمريكايي چندان دشوار نيست.
كاروان هاي گشتي آمريكايي با آرايش مشابهي كه يك تيربار حفاظت از كاروان را
بر عهده دارد در محله هاي شهر تردد مي كنند. واحدهاي گشتي آمريكايي به
شدت مجهز هستند و تجهيزات آنان در مقايسه با ايساف بسيار مدرن است. سربازان يك
واحد گشتي آمريكايي شباهت زيادي به هنرپيشه هاي فيلم جنگ ستارگان يا رمبو
هاليوود دارند. سربازان قد بلند آمريكايي كلاهخودي دارند كه چند عينك بي سيم،
ميكروفن و چراغ قوه و جهت ياب روي همه آن سوار است و در كنار مسلسل خود
نارنجك و كلت و مهمات اضافي را حمل مي كنند. چهره هر نظامي گشتي با يك رمبوي
مجهز به آخرين تجهيزات تفاوتي ندارد. يكي از صحنه هاي ديدني كابل امروز
مقابله سربازان تا دندان مسلح و مجهز و مدرن آمريكايي با شكل و شمايل
كابلي هايي است كه سيماي خاك آلود اكثر آنان با شهروندان عصر
رودكي و افغان هاي هزار سال پيش تفاوت چنداني ندارد. با اين حال رفتار
نظاميان با مردم مؤدبانه و به قاعده است.
نه تنها كسي به سوي سربازان آمريكايي سنگ پرتاب نمي كند حتي بغض و
كينه اي در سيماي كسي نسبت به نظاميان خارجي ديده نمي شود. در كنار
كاروان هايي كه گاه و بيگاه خيابان هاي كابل را در مي نوردند حضور
ماشين هاي سفيد UN و نمايندگي هاي خارجي در كابل سنگيني مي كند. از هر ده
ماشين كه در كابل تردد مي كند يك يا دو ماشين خودروهاي UN و خودروهاي خارجي است. حدود ۲۰ درصد كل خودروهاي كابل
اتومبيل هاي سفيد آرم دار است. غالب خودروهاي آرم دار، پاترول است
ولي همه خودروها از تاكسي هاي قراضه تا اتومبيل هاي لوكس
سفارتخانه ها همگي گازوئيل سوز هستند.
در كابل بنزين فروخته نمي شود و تنها سوختي كه عرضه مي شود گازوئيل است.
قيمت هر نوع خودرو در كابل ارزان است و همين عاملي است كه خيابان هاي كابل را
پر از خودروهايي كرده است كه دنبال مفري براي خروج از ترافيك هستند.
تركيبي از دود، خاك و غبار، آهنگ هاي معين و مهستي، ترانه هاي
هندي و در سايه همه آنها آواي نوارهاي قرآن كه دست فروش ها عرضه
مي كنند و اذان موذن زاده اردبيلي كه گاه و بي گاه از راه
مي رسد تصويري آشنا از كابل عرضه مي كند. اگر تردد انبوه خودروهاي UN را نيز به فضاي خيابان هاي كابل بيفزاييم مي توان
ايده اي كلي از طعم افغانستان امروز ارائه داد.
در فاصله نسبتاً دوري از مركز پرتردد كابل هتل كنتينانتال قرار دارد كه چند هفته
پيش، پس از دو سال طالبان انفجاري را در محوطه آن تدارك ديد. بعد از كنتينانتال كه
به تدريج از شهر فاصله مي گيريد به پل تخنيكي (تكنيكي) مي رسيم. پل
نخنيكي آغاز دانشكده بسيار وسيع پلي تكنيك كابل است كه اجلاس لويه جرگه در
آمفي تئاتر آن برگزار مي شود.
از ابتداي پل تخنيكي حجم نيروهاي نظاميان ايساف و خودروهاي نظامي كه از محل اجلاس
حفاظت مي كنند افزايش مي يابد.
خوابگاه هاي دانشكده پلي تكنيك محل استقرار ده روزه ۴۵۰ نماينده از ۳۵ ولايت
افغانستان است. غذاخوري پلي تكنيك سالن شيشه اي مرتفع و زيبايي است. اين سالن
يادآور دوراني از كابل است كه جنگ و مرگ و ويراني هنوز در افغانستان استقرار
نيافته بود. طبقه دوم غذاخوري محل اطعام زنان نماينده است. حجم انبوه زنان نماينده
كه بعضاً با خواهر و مادر و اطفال همراه خود به محل اجلاس آمده اند نگاه هر
بيننده اي را به خود جلب مي كند. تعداد زياد زنان حاكي از انقلابي
اجتماعي در جامعه افغانستان امروز است. تاكنون لويه جرگه محل رايزني ريش سفيدان
جامعه قبيلگي و بدوي افغانستان بود. براي اولين بار مجمع ريش سفيدان به مجمع
ريش سفيدان و زنان گيس سفيد تحصيلكرده و انتخاب شده تبديل گرديده است. قرار است
اين زنان پابه پاي رؤساي ذي نفوذ قبايل پيرامون اين موضوع اظهارنظر كنند
كه قدرت سياسي جامعه بدوي افغانستان به كدام سمت و سو متمايل باشد.
روز چهارشنبه تنها روزي است كه براي خبرنگاران رسانه ها تهيه گزارش از محل
اجلاس آزاد است. در سالن غذاخوري دويست، سيصد نفر از زنان و مردان نماينده در دو
طبقه مشغول صرف ناهار هستند. گفت وگو با تعدادي از آنها فضاي كلي و ذهنيت
نمايندگان را تا حدودي معرفي مي كند. اكثر نمايندگان به شدت مذهبي هستند
و به صورت شعاري خواستار اجراي اسلام هستند. تقريباً هيچ يك ايده اصلاحي به
همراه ندارند. اكثريت آنان پيش از آنكه براي اظهارنظر پيرامون پيش نويس قانون
اساسي به كابل آمده باشند در لويه جرگه حاضر شده اند تا بگويند آب و برق
نداريم، فقير هستيم، جوانانمان كار مي خواهند و چيزي بدهيد تا براي ولاياتمان
ببريم.
تعداد قابل توجهي از نمايندگان حتي يكبار قانون اساسي را نخوانده اند. در
برخي از مناطق هيچ گاه نسخه اي از قانون اساسي ارسال نشده است.
تعداد قابل توجهي از نمايندگان حتي
يكبار قانون اساسي را نخوانده اند. در برخي از مناطق هيچ گاه
نسخه اي از قانون اساسي ارسال نشده است.
- سفيه قيماق نماينده دوم زن از ولايت بادغيس
- نظر شما درباره قانون اساسي چيست؟
اين قانون عالي ترين قانون هاي جهان است. ما به اين عالي ترين
قانون احتياج داريم. مردم افغانستان خيلي رنج برده اند. ما مي خواهيم
اين قانون برآورده شود.
- آيا متن پيش نويس را خوانده اي؟
(در حالي كه قاشق غذا را به دهان كودك خردسالي مي گذارد) خيلي به ما دير
رسيده است.
- اين پيش نويس چه اشكالاتي دارد؟
ببين خانم جان، عفت زن مسلمان در آن اصلاً رعايت نشده است. زن از نظر شريعت
در آن نيامده است. اثر اسلام در آن قليل است.
- چه انتظاراتي از قانون اساسي داريد؟
آب نداريم، نان نداريم، ويراني همه گير است. ولايت ما چيزي ندارد. شايد قانون
به داد ولايت بادغيس كمكي برساند.
- مهندس تيش مليحه نماينده اول زن از ولايت بادغيس
- نظر شما درباره قانون اساسي چيست؟
اساس مشكل تطبيق قانون است. ما آزادي زن را طبق شرايط مي خوانيم.
- فكر مي كنيد چه تغييري بايد در پيش نويس داده شود.
اگر حكومت پارلمان باشد بهتر عمل مي تواند. به ما گفته اند كه پارلمان
خواسته مردم افغان ها را بهتر مي فهمد.
- عبدالوهاب كوهندوال نفر پنجم از ولايت كاپيسا
- شغل شما چيست؟
كارمند دولتي هستيم.
- چه نظري درباره قانون اساسي داريد؟
برخي اصول بايد تعديل شود. ما واقعاً حكومت اسلامي مي خواهيم نه كم نه زياد.
شبيه ايران باشد خوب است. محكمه قضايي بايد اسلامي باشد. ما يك نهاد اجرايي
مي خواهيم.
- در مورد قانون اساسي چه نقدهايي داريد؟
پيش نويس قانون اساسي حقوق بشر را جائز دانسته. يادتان نرود حقوق بشر در
اسلام و غير اسلام فرق دارد. در جهان امروز حقوق بشر نهايت ندارد. اما در اسلام
حقوق بشر محدود است. همان حقوق بشر نبايد با اسلام منافات داشته باشد.
- مهندس محمد اقبال نماينده اول كاپيسا
- آيا قانون اساسي را خوانده ايد؟
بله. من به دقت خوانده ام.
- چه اشكالاتي به پيش نويس داريد؟
در قسمت زنان و حجاب تطبيق با شرع و شريعت ندارد. ما در قانون قوانين قصاص را به
خواسته اسلام مي خواهيم.
- آيا فكر نمي كنيد قصاص ممكن است در معيارهاي جهاني امروز خوب تفسير نشود.
براي ما فرق ندارد. ما حكومت تحت نام اسلامي مي خواهيم و واقعاً بايد اسلامي
باشد. اصولاً حاكميت از خدا و سيادت از قانون هم از خداست. ما نظام خدايي
مي خواهيم.
- در مورد اينكه دانشگاه ها بايد پولي باشد نظر شما چيست؟
دانشگاه ها بايد دولتي بماند. دولت موظف است هزينه دانشگاه را تأمين كند.
- اگر دولت نتوانست هزينه را تأمين كند چه؟
دولت بايد به تجار Tax ببندد و از درآمد آن دانشگاه را پولي نسازد. در مورد
شفاخانه ها هم بايد حتماً همه چيز مجاني باشد. مردم افغان فقير هستند ندارند.
بايد درمان در دسترس باشد.
- چه نقطه نظرات ديگري داريد؟
اختيار رئيس جمهور زياد است. ما بر حكومت پارلماني اصرار داريم. بايد قواي
سه گانه از هم يكي نباشد. قوه قضائيه و بقيه جدا باشد.
- دكتر اسدالله همتيار نفر چهارم ولايت لوگر
- نظر شما درباره قانون اساسي چيست؟
اختيارات رئيس جمهور ديكتاتوري است. رئيس جمهور يك ديكتاتور است. رئيس جمهور بايد
محدود شود.
- چه نقدهايي داريد؟
آزادي بشر در اين قانون اساسي حدود ندارد. ولي در اسلام حدود دارد. اين قانون با
آزادي بشر در اسلام منافات دارد. نبايد آنچه مخالف كرامت انساني است تاييد شود.
- حاجي يوسف الله حق بيان رئيس اداره معارف زابل نفر سوم از ۷ نماينده ولايت زابل
- نظر شما چيست؟
اختيارات رئيس جمهور زياد است. ما مي خواهيم اصرار داريم سانسور شود. حكومت
بايد پارلماني باشد. انحلال پارلمان از سوي رئيس جمهور خوب كاري نيست.
- چه نظرات ديگري داريد؟
در اين قانون گفته شده كه دين افغان اسلام است. بايد گفته شود دين رسمي افغانستان
اسلام است.
- مسائل اسلامي به نظر شما خوب رعايت شده؟
بله مسائل اسلامي در قانون به حد كافي رعايت شده است.
- نظر شما درباره پولي شدن دانشگاه ها چيست؟
افغانستان كاني دارد، سنگ دارد، ياقوت دارد، صخره گران قيمت دارد. اين كشور در قلب
آسيا جا دارد. ذخاير را بفروشند پول دانشگاه را تأمين كنند.
- اگر با وجود استخراج منافع امكان اداره دانشگاه نبود دولت چه كند؟
مردم كمي پول بدهند، بيشتر را دولت بدهند.
- چه پيشنهادهايي داريد؟
در قانون اساسي به جهاد و آناني كه به جهاد همت كردند توجهي نشده است. فكر
مي كنم ۸ ثور، بايد روز ملي اعلام شود.
- شما خودتان سوابق در جهاد داريد؟
بله من ۲۹ ماه زمان كمونيست ها محبس بودم و بعد به جهاد بيرون شدن. ما ۴ نفر
مفقودالاثر در فاميل داريم.
- چه پيشنهادي براي قانون اساسي داريد؟
مجلس سنا ضرورت ندارد. اگر ضرورت دارد نبايد انتصابي باشد.
- آيا قانون اساسي را خوانده ايد؟
بله خوانده ام.
- خواجه غلام قوس ابوبكر نفر سوم از ولايت كاپيسا
- نظر شما چيست؟
(در حالي كه موبايل او زنگ مي زند گوشي را به نفر بعدي مي دهد مي گويد
بگو جلسه دارد) اختيارات رئيس جمهور زياد است. قوه رئيس جمهوري بايد تعديل شود
پارلمان بايد قوي قدرت باشد. بايد رياستي پارلماني باشد نه دولت رياستي.
- در مورد رعايت اسلام در قانون اساسي چه نظري داريد؟
در همه چيز بايد قانون اسلام باشد.
اصلاً ما قانون اساسي داريم. قانون اساسي ما قرآن است.
در قانون اساسي قرآن كه نمي شود تعديل شود اما در قانون اساسي بشري
مي شود تعديل ايجاد نمود.
- حاجي نظر محمد نفر هفتم ولايت زابل
- آيا قانون اساسي را خوانده ايد؟
تا حدي كه خوانده ام مي دانم قرار است گروپ بندي شود و ما نظر
بدهيم ولي اصلش خيلي نسخه آن ديرآمد نصف آن را نخوانده ام.
- نظر شما در مورد اختيارات رئيس جمهوري چيست؟
تجمع همه اختيارات در دست يك نفر نزد ما مقبول نيست ما همه تحت شكنجه
بوده ايم اگر قوه ها را به رئيس جمهور بدهيم اين ديكتاتوري است. بايد
دولت پارلماني وحدت ملي باشد.
- چه نظرات ديگري داريد؟
چند نظر دارم:
۱- بايد قانون خوب اجرا شود و تحريرروي كاغذ نباشد.
۲ _ در قانون نام اسلام آمده ولي ما مي خواهيم تحت شمول اسلام باشد چون ملك
ما اسلامي است. بايد تحت لواي محمدي پيش برود.
۳ _ انتخابات قبلي كمي جرزني صورت گرفت ولي اين دفعه خوب بود.
- حاجي محمد انور نفر هفتم ولايت پكتيا
- مي شود با شما صحبت كنم؟
اول اجازه بدهيد بگويم اگر در مملكت قانون نباشد ويران است دوم بايد بگويم ما
ملاحظاتي داريم.
- مي شود خواهش كنم ملاحظاتتان را به من بگوييد؟
ملاحظتمان را به هر كسي كه نمي توانيم بگوييم.
- من از شنيدن نظرات شما خوشحال مي شوم.
نه نه. اطميناني نيست.
بالا
بعدی * صفحة دری * بازگشت