نوروز؛ انگيزه و رسالت فرهنگی
دکتر جاويد در مقدمه ای بر کتاب نوروز؛ انگيزه و رسالت فرهنگی نوشته
بشير عزيزی پژوهشگر افغان مقيم هلند می نويسد: "اين رساله دلچسب که به سبک و
سياق خاص نويسنده انديشمند و باريک انديش بشير عزيزی نگاشته شده، ورق سبز ديگری
است که بر دفتر زرين نوروز دل افروز افزوده می شود و چهره زيبای عروس بهار به نحو
ديگری از پس پرده پندارها نمايان می گردد."
شناخت ريشه های تاريخی نوروز، فراز و فرود آن و رابطه آن با تحولات
اجتماعی مردمی که با آن می زيسته اند مبحث تازه ای است که در کتابی تحت عنوان
نوروز که اين روزها درهلند به زبان فارسی چاپ شده مورد بحث قرار گرفته است.
بشير عزيزی نويسنده افغان کتاب با بررسی ريشه ها، زادگاه و شرايط
تاريخی و اجتماعی نوروز، آن را به عنوان پديده ای تاريخی و اجتماعی و يکی از عوامل
رشد مدنيت و فرهنگ در حوزه اقوام پارسی زبان مورد بررسی قرار داده است.
نويسنده مطالب خود را در دو بخش جداگانه تدوين کرده است. در بخش نخست
نوروز و پيوند آن با رويدادهای تاريخی مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش دوم کتاب به بهار به عنوان يکی از نِشانه های نوروزی ودگرگونگی
های تاريخی و اجتماعی و بازتاب آن در شعر سخنوران پارسی زبان اختصاص يافته است.
نويسنده که پژوهشگری افغان است و از حوادث تلخ سالهای اخير و فتنه
طالبان در کشورش رنج می برد، نوروز را به مثابه يکی از عوامل پويايی اجتماعی در
تضاد با نيروهايی می بيند که قصد دارند مانع رشد و بالندگی فرهنگی و اقتصادی جوامع
شوند.
وی نوروز را از نقطه حرکتش که آغاز دوران کشاورزی و کشتکاری است
دنبال می کند و ريشه های تاريخی آن را در واقعيت مادی محيط اجتماعی انسان و گشايش
و رونق زندگی آدميان می داند.
وی به آنجا می رسد که سرانجام آئين نوروزی به روح فرهنگ جامعه بدل می
شود.
نويسنده به اين نتيجه می رسد که آميزش با طبيعت از طريق نوروز زمينه
تکوين نوعی جهان بينی را فراهم آورد تا طغيان نيازهای فلسفی ماوراء طبيعی در
وارثان اين فرهنگ فروکش کند و سعادت " لب کشت" و آب تاک همين خاک را با
هيچ وعده ای نفروشند.
نويسنده در بخش ديگری از کتاب به جفا کاريها و کينه توزيهای خود
کامگان تاريخ با نوروز می پردازد. وی می نويسد: "تاريخ در قلمرو سرزمين مانيز
شاهد کينه توزی های ديرينه با نوروز بوده است. وی نگاهی به گذشته می اندازد و
برجسته ترين مظاهر درگيری کينه توزی با نوروز را در روزگار تهاجم اعراب می يابد.
اما اين کينه توزی ها به تدريج رنگ می بازد و نوروز سرانجام از دل تاريخ قد راست
می کند."
نويسنده می نويسد: "با آنکه نوروز رسما در سرزمين خلافت اسلامی
حرام پنداشته شد، خلفا خود از نرسيدن تحفه ها و هديه های معمول نوروزی خوشنود
نبودند. به همين دليل تمايل نشان دادند تا نوروز حرام، اما هديه نوروزی حلال شمرده
شود."
هدف نويسنده عشق به انسان و آزادی است و اگر قرار است به اين هدف
برسد، آماده است تا حتی از ميراث فرهنگی هم چشم بپوشد. وی در اين مورد می نويسد:
"قصد ما از ميراث فرهنگی، تمدن انسانی بطور کامل و اصالت انسان است و پيش از
آنکه به دليل عشق به فرهنگ خاص باشد." عشق به انسان وآزادی او است. اگر فرهنگ
گذشته ما شايستگی اين تعاليم را نداشته باشد بايد در فکر چاره ديگری شد.
بشير عزيزی، در بررسی تاريخی خود از نوروز به اين نتيجه می رسد که
رسالت فرهنگی تنها پاسداری از دست آوردهای به ميراث رسيده نيست، بل نگرش تازه به
آن نيز هست تا پديده فرهنگ را به سئوال مبدل کند، زيرا همه ميراث های گذشته نمی
تواند الگو و دستور نجات بخش نسل امروز باشد.
کتاب نوروز نوشته بشير عزيزی، اثری خواندنی و قابل ملاحظه در مبحث
بازشناسی ميراث های فرهنگی اقوام پارسی زبان است.
****************************************************************
کتاب مذکوررا می توانيد از
موسسه « شاهمامه » هالند بدست آوريد.
tel :
0031 64 1375 638
بالا
بازگشت